کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند

کنتاکتور چیست

کنتاکتور یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات تابلو برق صنعتی است که با اتصال یک جریان کوچک در ورودی، یک جریان بزرگتر در خروجی را قطع و وصل می کند. کارکرد خاص کنتاکتور، عمل قطع و وصل مدار قدرت با دریافت سیگنال از مدار فرمان بجای انجام آن با کلید به صورت دستی است.

مزایای کنتاکتور نسبت به کلیدهای دستی

کاربرد کنتاکتور و کلید شباهات های زیادی دارد اما کنتاکتور ها به علت تکنولوژی خاص طراحی مزایت های نست به کلید دارد که در زیر به آن ها اشاره میکنیم.

•    کنترل مصرف کننده از راه دور
•    کنترل مصرف کننده از چند محل
•    سرعت بالای قطع و وصل
•    استهلاک کم نسبت به کارایی
•    عمر مفید بالا
•    مناسب برای طراحی مدار فرمان اتوماتیک
•    کارایی حفاظتی مناسب نسبت به سایر تجهیزات
•    جلوگیری از خطر وصل ناگهانی جریان برق

اجزای کنتاکتور

کنتاکتور ها شامل اجزای داخلی و اجزای خارجی می شوند که به طور خلاصه به آن می پردازیم.

اجزای  داخلی: اجزای داخلی از (بوبین و هسته مغناطیسی تشکیل‌شده است.

بوبین کنتاکتور چیست

بوبین از یک سیم‌پیچ تشکیل شده است، که برق‌دار شدن کنتاکتور باعث عبور جریان از داخل این سیم‌پیچ شده و با ایجاد میدان مغناطیسی باعث جذب هسته متحرک و در نتیجه کنتاکت‌ها خواهد شد.

هسته مغناطیسی کنتاکتور چیست

هسته مغناطیسی به‌صورت دوتکه ساخته می‌شوند (یک هسته ثابت و یک هسته متحرک) که بوبین به بخش ثابت هسته متصل شده است. قسمت متحرک هسته به‌وسیله یک فنر از کنتاکت‌های ثابت جدا نگه‌داشته شده است.

اجزای  بیرونی: ساختمان بیرونی متشکل از بدنه و تعدادی پیچ است که سیم ها به این پیچ ها متصل میشود. جلوی بدنه معمولا یک بخش پلاستیکی وجود دارد که به بوبین متحرک متصل است و رنگش با بدنه متفاوت است. این قسمت مانند یک نشانگر عمل کرده و زمانیکه کنتاکتور وصل است پایین میرود و وقتی قطع است، هم سطح بدنه خواهد بود.

طرز کار کنتاکتور

طرز کار کنتاکتور به این صورت است که بوبین داخلی به وسیله ی کلید فرمان برقدار و خاصیت مغناطیسی به خود می گیرد و مانند یک آهنربا قیمت متحرک هسته را به خود جذب و باعث اتصال کنتاکتور ها و در نهایت جریان وصل می شود.

انواع کنتاکتورها

کنتاکتور ها با توجه به نوع مصرف و کاربرد از نظر قدرت و جریان عبوری برای ولتاژ های مختلف انواع مختلفی دارند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

کنتاکتور تیغه چاقویی

از انواع قدیمی کنتاکتور ها میتوان به مدل تیغه چاقویی اشاره کرد که دارای معایب زیادی مانند قطع و وصل بسیار سخت به صورت دستی و عمر بسیار کم هستند.

کنتاکتور دستی

این مدل مناسب برای طراحی هایی که تابلو برق فضای کوچکی دارد و نیاز است کانکتور به صورت دستی قطع و وصل شود.

کنتاکتور مغناطیسی

جدید ترین و پیشرفته ترین مدل های کانکتور ها این مدل ها هستند که می توانند به صورت خودکار عمل کنند و از مزایای آن می توان به عمر مفید بالا می توان اشاره کرد.

کنتاکتور سه فاز

کنتاکتور های سه فاز رایجترین و پرتقاضا ترین نوع کنتاکتور ها هستند که به این دلیل پیداکردنشان در بازار کار سختی نیست.

کنتاکتور تک فاز

عملکرد کنتاکتور تک فاز مانند کنتاکتور سه فاز است و تنها تفاوت آن‌ها در این خلاصه می‌شود که کنتاکتور تک فار تنها یک تیغه قدرت دارد.

انواع کنتاکتورها بر اساس تیپ

کنتاکتور ها بر اساس تیپ و جریان عبوری به دو دسته زیر تقسیم می شوند.

•   کنتاکتور های AC
•    کنتاکتور هایDC

تفاوت کنتاکتور با کلید

•    عمر مکانیکی بیشتر کنتاکتورها در مقایسه با کلیدها
•    قابل اطمینان تر بودن کنتاکتورها جسبت به کلید ها جهت محافظت از دستگاه
•    قابلیت ایجاد مدار فرمان اتوماتیک توسط کنتاکتورها
•    قابلیت کنترل از راه دور توسط کنتاکتورها
•    مرقون به صرفه بودن کنتاکتورها
•    قابلیت قطع و وصل مصرف کننده ها از چند محل مختلف توسط کنتاکتورها
•    سرعت بالای کنتاکتورها
•    قابلیت کنترل از راه دور توسط کنتاکتورها جلوگیری از خطر وصل ناگهانی جریان برق

تفاوت کنتاکتور و رله

•    کاربرد رله‌ها در ولتاژ پایین وکنتاکتورها در ولتاژ بالا
•    اندازه کوچک رله نسبت به اندازه بزرگ کنتاکتور
•    تحمل اضافه بار کنتاکتور نسبت به رله
•    کنترل قوس ایجادشده در هنگام قطعی جریان‌های سنگین توسط کنتاکتور برخلاف رله
•    کنتاکتوربر خلاف رله می‌تواند قوس ایجادشده در هنگام قطعی جریان‌های سنگین برق را کنترل کند.
•    قابلیت تعمیر کنتاکتور ها نسبت به عدم تعمیر رله

مقاله آشنایی با رله و انواع آن در تابلو برق های صنعتی